رشته مدیریت کسب و کار

توسعه و بهبود در نظام های اداری و مدیریتی کشور و ارتقاء استاندارد زندگی در آن مستلزم بهبود و ارتقاء کیفیت مدیریت در سازمان های اقتصادی و اجتماعی است. با بهبود و توسعه مدیریت میتوان بهره وری را افزایش داد و از ظرفیت ها و امکانات موجود و بالفعل، کالا و خدمات بیشتری را تولید و عرضه نمود و ظرفیت های زیادتری را بوجود آورد. بهبود مدیریت نیز مستلزم آگاهی و تسلط به دانش مدیریت است. با توجه به اهمیت مدیریت در رشد و ارتقاء سازمانها و جوامع، ایجاد رشته کارشناسی ارشد مدیریت () در کشورهای مختلف جهان مدنظر قرار گرفته است. این رشته به سرعت نخست در آمریکا و کشورهای صنعتی و سپس در کشورهای در حال توسعه موفق، گسترش یافته است.
MBA مخفف عبارت Master of Business Administrator می باشد که می توان آن را کارشناسی ارشد مدیریت حرفه ای ترجمه کرد. به لیسانس این دوره BBA و به دکترای آن DBA میگویند.
MBA را چند دهه پیش دانشگاه های امریکایی معرفی کردند که هدف این رشته تربیت مدیرانی حرفه ای ، چند منظوره با قابلیت بالا برای مقابله با بحران و توانایی اداره استراتژیک شرکت ها و بنگاه های کوچک و بزرگ اقتصادی بود، در سالیان گذشته به جرأت می توان گفت که فارغ التحصیلان این رشته بالاترین میزان اشتغال و حقوق و مزایای دریافتی را به نسبت هر رشته دیگر داشته اند و این قاعده تقریبا در همه کشور های دنیا که فارغ التحصیل MBA دارند ، صادق بوده است.
متاسفانه امروزه بسیاری بدون توجه به محتوای MBA آن را با نام مدیریت سازمان می شناسند و تنها به بخش بسیار کوچکی از اهدافی که در این دوره بررسی می شود می پردازند. اگر بخواهیم تعریفی دقیقتر از اهداف MBA داشته باشیم باید توجه داشت که هدف این دوره پذیرش فارغ التحصیلان دوره های کارشناسی رشته های مختلف و به ویژه رشته های فنی و مهندسی و پرورش افرادی است که قادر باشند در زمینه های ذیل انجام وظیفه نمایند:
1- اداره و راهبری موثر و کارآمد سازمان یا یک بخش تخصصی از آن نظیر بخش های تولیدی، بازاریابی و فروش، اطلاعات و مالی
2- ایجاد تحول در یک بخش ها و حوزه های تخصصی سازمان
3- طراحی، هدایت و رهبری تحول در کل سازمان پس از کسب تجارب عملی در مدیریت
4- کارآفرینی با ایجاد فعالیت های جدید در درون سازمان های جدید
5- ارائه خدمات مشاوره ای و مطالعاتی در زمینه های مزبور به مدیران سازمانهای اقتصادی و اجتماعی

تاریخچه رشته کسب و کار
MBA در خارج از کشور قدمتی حدودا” 80 ساله دارد و به نظر می رسد که در Wharton Business School وابسته به دانشگاه پنسیلوانیا متولد شده باشد. گسترش سریع این رشته در سالهای دهه 60و 70 میلادی منجر به این شد که در ایران نیز در دهه 70 میلادی مرکزی تحت عنوان ICMS و با همکاری دانشگاه هاروارد راه اندازی شود که متاسفانه بعد از انقلاب مورد بی توجهی قرار گرفت و منحل گردید. این مرکز علی رغم اینکه تنها دو دوره فارغ التحصیل ارائه کرد لیکن دستاوردهای ناشی از آن هنوز در اذهان بخشهای مدیریتی کشور باقی است. دومین گام در این راستا توسط سازمان مدیریت صنعتی برداشته شد که در اواخر دهه 60 شمسی اقدام به راه اندازی دوره مدیریت اجرایی Executive MBA نمود لیکن به دلیل عدم تبلیغات مناسب و نیز شرایط دشوار ورود جای چندانی در میان فارغ التحصیلان جدید باز نکرد. سرانجام در اول دهه 80 شمسی دانشگاه صنعتی شریف به اتکای وجهه منحصر به فرد خود اقدام به راه اندازی این رشته با توجه به نیاز شدید کشور نمود. علی رغم این تلاشها، هنوز تا رسیدن به کشورهای توسعه یافته و حتی بسیاری از کشورهای در حال توسعه راه درازی در پیش رو داریم. در حالی که MBA امروزه یکی از معیارهای رشد کشورها محسوب می شود، در سنگاپور با 4 میلیون نفر جمعیت حدود 30 دوره MBA و در آمریکا 700 دوره وجود دارند .
چرا MBA بخوانیم؟
اگر می خواهید خود را قانع کنید که چرا باید MBA را انتخاب کنید، کار دشواری نخواهید داشت. جایگاه MBA در دنیای امروز امکان ادامه تحصیل در برترین دانشگاههای داخل و خارج را در اختیار شما قرار خواهد داد. در صورتی که زمینه شغلی مد نظر شما باشد، با توجه به اینکه این رشته بسیار نوپاست و با استقبال شدید سازمانها نیز مواجه شده است می توان بازار کار بکر و دست نخورده آن را در نظر داشت، هرچند در آمریکا علی رغم سابقه 80 ساله هنوز بازار کار بسیار وسیعی در اختیار فارغ التحصیلان این رشته قرار دارد. در ایران نیز آمارهای فعلی نشان از تضمین شغل در آینده دارد. MBA قابلیتهای شما را ورای تخصصی که اکنون دارید توسعه خواهد داد و شما را به شخصی مبدل خواهد کرد که هیچ سازمانی قادر نخواهد بود به راحتی از روی تخصص شما عبور کند.
– آیا می دانید که MBA در دانشگاه هاروارد تنها رشته ای است که به دلیل اطمینان از اشتغال خوب فارغ التحصیلان آن در آینده تحت پوشش کامل وام CITIBANK آمریکا قرار دارد و دانشجویان کلیه هزینه های خود را از آنجا تامین می کنند؟
کسانی که در کار تجارت بوده و مدیر هستند، بعد از مطالعه MBA احساس می کنند مهارتشان بیشتر شده است. وقتی MBA می خوانیم یاد می گیریم که چگونه باید ارتباط برقرار کنیم یا چگونه باید یک مسئله را بصورت اثربخش حل کنیم. با پیچیدگی ها و سیاست ها در داخل یک سازمان آشنا می شویم. این مباحث سهم بسزایی در رشد و ارتقای افراد و توانمند سازی آنان در داخل شرکتها و سازمانها دارد.
MBA به شما به عنوان یک فرد عادی در هر تخصص و دانشی امکان می دهد تا ذهن خود را متوجه خلاء ها , نیازها, شکاف ها و کمبودهای بازار کنید و بر اساس تکنیک ها و تاکتیک هایی که بازار و کسب و کار شما می طلبد بهترین راه برای توسعه کسب و کار خود را پیدا کنید و سهم خود را در بازار افزایش دهید.MBA تا حدی به شما می آموزد که در ایجاد یا توسعه یک کسب و کار چگونه اولین باشید اما تا حد بسیار زیادی به شما یاد می دهد چگونه در کسب و کار خود و در بازار رقابتی بهترین باشید.
بازار کار MBA در خارج از کشور نیز از جایگاه مطلوبی برخوردار است و کشورهای آمریکا و کانادا در جذب متخصصین این رشته درنگ نمی کنند. از خاطر نبرید که بسیاری از دانشجویان این رشته از همان ابتدای تحصیل دعوت به کار می شوند.

گرایشهای رشته ام .بی. ای. در مهر البرز:
همانگونه که در معرفی رشته ذکر گردید این رشته بر اساس آخرین مصوبه دفتر شورای برنامه ریزی و گسترش وزارت علوم،تحقیقات و فناوری دارای 15 گرایش می باشد که موسسه آموزش عالی مهر البرز موفق گردید مجوز اجرای چهار گرایش کاربردی تر و پرتقاضاتر این رشته را اخذ نماید. در ادامه بصورت مختصر توضیحاتی درباره هر کدام از گرایشهای چهارگانه قابل اجرا در موسسه آموزش عالی مهر البرز ارائه می گردد :
گرایش بازاریابی :
این گرایش یکی از کاربردی ترین گرایش های رشته ام بی ای در جهان و ایران بوده و هست و خیلی از صاحبنظران، فلسفه وجودی رشته ام بی ای را نزدیک کردن علم به حوزه عمل و ثروت آفرینی از طریق ایجاد و مدیریت بنگاه های اقتصادی می دانند و گرایش بازاریابی را کاربردی ترین حوزه در راستای تحقق این هدف مهم محسوب می نمایند. در این گرایش در دروس تخصصی سعی می گردد تا دانشجو با مفاهیم مرتبط با بازار، فروش ،مشتری و سایر مسائل پیرامون آن دانش و مهارت لازم را کسب نماید.استراتژی بازاریابی و تحقیقات بازاریابی از دروس تخصصی – اصلی این گرایش می باشد که تلاش می نماید دانشجو را با برنامه ریزی راهبردی در حوزه بازار آشنا نموده و استراتژی های گوناگون در طول دوره عمر محصول اعم از استراتژی های توسعه محصول ، قیمت گذاری ، توزیع و عرضه محصول و تبلیغات و فعالیتهای ترویجی را آموزش دهد. در تحقیقات بازار تلاش می شود تا ضمن آشنایی دانشجویان با بازار و مکانیزم و بازیگران بازار روشهای پیمایش و کسب اطلاعات از بازار و مشتریان و شناخت رفتار مصرف کنندگان آموزش داده شود.دروس تخصصی- اختیاری بسیار کاربردی و جذابی مانند بازاریابی بین المللی ، ارتباطات بازاریابی یکپارچه ، مدیریت برند، رفتار مصرف کننده ، تبلیغات ، قیمت گذاری ، فروش ، کانال های بازاریابی، مدیریت ارتباط با مشتریان ، توسعه محصول و خدمت از جمله حوزه هایی هستند که در چارچوب سرفصل ها و دروس قابل ارائه آموزش داده خواهد شد.
گرایش استراتژی:
در این گرایش سعی بر آن است تا دانشجویان با نحوه تفکر راهبردی و ترسیم و تدوین برنامه های راهبردی و چگونگی پیاده سازی آن آشنا گردند. این گرایش در چندسال اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است و معمولا مخاطبینی که قصد راه اندازی و یا مدیریت کردن بر یک مجموعه را بصورت راهبردی دارند تمایل زیادی به ادامه تحصیل در این گرایش دارند. در این گرایش علاوه بر دروس پایه استراتژی که دانشجو در ترم های اولیه اخذ می نماید، در حوزه تخصصی دروس اصلی دو درس سه واحدی به نام های مدیریت استراتژیک پیشرفته و پیاده سازی استراتژی ارائه می گردد که تلاش دارد مفاهیم اولیه ارائه شده به دانشجو در ترم های قبل را کامل کرده و مهارت های سطح بالای تحلیل و فرموله بندی و اجرا را آموزش دهد. در حوزه دروس تخصصی اختیاری هم دروسی مانند تفکر استراتژی و استراتژی در عمل، بودجه بندی و کنترل استراتژیک، مدیریت استراتژیک در سازمانهای دولتی و غیر انتفاعی ، مدیریت استراتژیک در شرکت های مادر و هلدینگ،مدیریت رشد، استراتژی تغییر ، استراتژی بازاریابی ، استراتژی منابع انسانی ، استراتژ ی عملیات ، مدیریت استراتژیک فناوری ، آینده پژوهی و … ارائه می گردد که بسیار کاربردی و جذاب می باشند.
گرایش خدمات :
در دنیای امروزی و بویژه در کشورهای توسعه یافته سهم و بخش عمده ای از درآمد ناخالص داخلی کشورها به خدمات تعلق دارد و این روند هرساله رو به گسترش است. بنابراین حوزه خدمات و مباحث مرتبط با آن مورد توجه آموزش های دانشگاهی نیز قرار گرفته است. بدلیل ماهیت خدماتی بودن بسیاری از کسب و کارها مانند حوزه های بیمه و بانک و مالی و یا گردشگری و هتلداری ، آموزش ، خدمات درمانی و … آموزش نحوه ایجاد و مدیریت اینگونه کسب و کارها در اولویت حوزه های آموزشی کشورها قرار گرفته است. در این گرایش دانشجو در حوزه تخصصی- اصلی دو درس بازاریابی خدمات و مدیریت خدمات ارائه می گردد که در آن سعی می گردد مدیریت بهینه یک کسب و کار خدماتی و همچنین نحوه فعالیت و رقابت اینگونه کسب و کارها در بازار آموزش داده شود. در حوزه دروس تخصصی – اختیاری دروسی مانند صنعت خدمات ، مدیریت استراتژیک واحدهای خدماتی ، مدیریت درآمد ، مدیریت منابع انسانی در سازمانهای خدماتی ، تجارت الکترونیکی ، اصول کسب و کار بین المللی و توسعه محصول و خدمت ارائه گردد که در این حوزه دروسی بسیار کاربردی می باشند.
گرایش مالی :
در این گرایش دانشجویان با مباحث مالی و سرمایه گذاری آشنا شده و توانایی شناخت و تجزیه و تحلیل مسائل مالی سازمان و پیش بینی مسیر مالی پیش روی سازمان را بدست می آورند و می توانند با پیشنهاد فرصت های سرمایه گذاری مسیرهای پربازده و موفقی را برای سازمانها ارائه نمایند. در این گرایش دو درس تخصصی – اصلی تحت عناوین مدیریت سرمایه گذاری و بازارها و نهادهای مالی ارائه می گردد که در آن دانشجو با مباحث سرمایه گذاری ، تأمین مالی ، روشهای سرمایه گذاری ، انواع بازارهای پولی و مالی ، بازار بورس و اوراق بهادار ، سهام و نحوه قیمت گذاری و تحلیل سهام، انواع سهام و ریسک های مرتبط با سهام و … آشنا می گردد. در حوزه دروس تخصصی- اختیاری دروسی مانند اقتصاد سنجی مالی ، بانک ، بیمه ، سرمایه گذاری و تأمین مالی املاک و مستغلات ، قوانین و مقررات مالی ، مالیه بین الملل ، مالیه رفتاری ، مدیریت مالی در نفت و گاز ، مهندسی مالی و … ارائه می گردد که هر کدام در حوزه مربوط به خود تلاش می نماید دانشی تخصصی و عمیق به دانشجو ارائه دهد.